NOBEL

                                                                                                                                       Photo- Vikipedi

Gerçi Aralık ayında bu konuyu yazmam gerekiyordu ama ne zaman gazetelerde Orhan Pamuk'u  okusam Nobel ödüllerini hatırlıyorum. 

Sizi bilmem ama benim aklıma Nobel denince İsveçli kimyager ve dinamitin mucidi olduğu bilgisinden başka bir şey gelmiyor.

Peki Nobel  hangi dallarda verilir?

Barış, Tıp, Kimya, Fizik, Edebiyat, Ekonomi dallarında her yıl verilen ödüller içinde  1.5 milyon € sadece edebiyat ödülünde veriliyor. Diğerleri de buna yakın tutarlar. 

Bazı kaynaklarda Alfred Nobel'in dinamiti bulduğu için vicdan azabı çektiğini ve bu yüzden servetinin üçte birlik kısmıyla bu ödülleri verdiği söylense de aslı olduğuna inanmıyorum. 

Bu arada insanlar Dinamiti buldu diye Nobel hakkında hoş düşünmüyorlar ama neden Atom bombasına katkıda bulunan Einstein için sempati duyuyorlar anlayabilmiş değilim. 

Peki Alfred Nobel kimmiş bir bakalım;

İsveçli orta halli Mühendis bir baba ve öğretmen annenin oğlu.

Deney yaptığı sırada çıkan patlamada kız kardeşi de dahil olmak üzere bir kaç kişinin ölümüne sebep olduğu için çıkan bir yasayla Stockholm sınırlarında patlayıcı madde deneyleri yasaklanmış. İyi de bu adam kardeşi de dahil olmak üzere bir çok kişiyi öldürdüğü halde ceza almamış mı? Bu konuda bilgi yok.

1867 yılında dinamit'in patentini almış ve 20 farklı ülkede 100 kadar şirketin sahibi olmuş.

Hiç evlenmemiş, kadınlara karşı soğuk durmuş, kadınlara oy hakkı verilmesine şiddetle karşı çıkmış.

Vasiyeti üzerine her yıl 10 Aralık olan ölüm gününde kurumun belirlediği kişilere ödül verilirmiş.

Ölümünden sonra İsveç ile Fransa arasında miras tartışmaları çıkmış. Düşünebiliyormusunuz iş servet değerindeki mirasa gelince bırakın akrabaları ülkeler bile tartışabiliyorlar. 

Böyle prestijli ödülü almak herkesin hayaliyken, ödülü kazanıp  reddedenler de olmuş.

Ünlü Rus Yazar Boris Pasternak, Doktor Jivago romanıyla layık görüldüğü Nobel'i Sovyet  rejimine karşı bir roman yazdığı için kendisine verildiğini düşündüğünden kabul etmemiş.

Fransız flozof ve yazar Jean Paul Sarte; Bir yazarın asıl hedefinin yazmak olduğu ve ödül beklemediği fikrini benimsediği için kabul etmemiş.

Her yıl adına milyonlarca Avroluk paralar dağıtılan, halen dünyanın en prestijli ödülünün babası olan Nobel kendini şöyle anlatıyor;

"Dinamiti bulan adamı "beni" barış dostu olarak görenler benimle alay edeceklerdir.  Varsın öyle olsun.. Madem insan aklını dinlemiyor öyleyse o kadar korkunç bir öldürme aracı bulunmalı ki, insanlık korku ve korunma içgüdüsü ile barışı seçsin"

photo-Tublr