Tarihi dizileri filmleri izlerken "Bu adamlar tuvalet ihtiyacını nasıl karşılıyordu?" diye düşünürüm. Sonra 1670 yıllarında Fransa'da Versailles sarayında tuvaletin olmadığını 1780'li yıllarda 1300 odalı sarayda sadece 9 tuvalet olduğunu ve onu da Kral ve yakınlarının kullandığını öğrendiğimde merakım daha da çoğaldı. 300 odalı sarayın yüzlerce hizmetli ve çalışanı nerede ihtiyaçlarını gideriyormuş dersiniz. Lazımlıklarda.
Lazımlıklar dolduğunda yasak olmasına rağmen içindekiler dışarıya fırlatırlarmış. Hatta Paris o kadar kokmaya başlamış ki kokuyu bastırması için parfüm icat edilmiş diyenler var. Parfümlerinin üzerinde yazılan ""Eau De Toilette" "Tuvalet suyu" anlamına geliyormuş. Avrupalı yollara atılan dışkılar kadınların ayaklarına değmesin diye yüksek topuk icat etmiş. Camdan atılan pislikler yoldan geçenin üzerine gelmesin diye insanlar şemsiye ile gezer olmuş.
Milattan önce 17. yüzyılda Girit'te tuvalet kalıntılarına rastlanmış olsa da Avrupa uzun bir süre tuvalet anlayışını benimseyememiş.
19. Yüzyılın sonlarına doğru İngiltere Kralı Edward bir marangoza sarayı için tuvalet yapmasını istemiş ve ilk modern tuvaletin temelleri atılmış.
Avrupa tuvalet kavramından bihaberken Osmanlıda 1667 yılında "Tuvalet vakfı" kurulmuş. Halk evlerinin dışına çukurlar açarak kapalı tuvaletler yaparken sarayda da tuvalet ve hamam temizlikle eş değer tutulmuş. Batılı seyyahlar hatıralarında camilerimizdeki tuvaletleri ve umumi tuvaletleri hayranlıkla anlatmışlar.
Sonra ne olduysa olmuş bizim umumi tuvaletlerimiz Avrupanın en pis tuvaletleri haline gelmiş.
Son olarak tuvalet ile ilgili okuduğum güzel bir hikayeyi anlatmak isterim.
Hikaye Ayşe Kulin'in Vali Recep Yazıcıoğlu'yu anlattığı Köprü romanında geçer.
Erzincan'ın bir köyünde dolaşan Vali bakar ki köy evlerinde hiç tuvalet yok. Herkes işini dışarıda görüyor. Halkı tuvalet yapmaya ikna etmek için valilik ödeneğinden harcayarak tuvaletler yapılmasını emreder. Bir süre sonra tekrar aynı köye geldiğinde yapılan tuvaletleri görmek ister. Köy evlerinden daha güzel yapılmış tuvaletleri görünce hoşuna gider ve birinin içine girmek ister. Köylüleri bir telaştır alır. Tuvaletin kapısı kilitlidir ve anahtar ortada yoktur. Sonunda anahtar saklandığı yerden çıkartılır ve kapı açılır.
Vali kızarak sorar; "Bu tuvalet neden kilitli?"
Köylü mahcup cevap verir; "Bu kadar masraf yapılmış tuvaletin içine edecek değildik ya beyim. Tabi ki kilitli tutuyoruz"
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder